ÇAPRAZ BÖBREK NAKLİ
Son dönem böbrek yetmezliğinin tedavi yöntemleri nelerdir?
Son dönem böbrek yetmezliği dendiğinde artık böbreklerin işlevinin %90nından fazlasını kaybettiğini anlıyoruz. Bu durumda böbreğinin görevini üstlenecek bazı tedavi yöntemleri gerekiyor. Elbette böbrek yetmezlikli hastalar bu açıdan diğer organ yetmezlikli hastalara kıyasla daha şanslılar, bir nevi kötünün iyisi. Çünkü kalp, karaciğer gibi diğer organ yetmezlikli hastaların diyaliz gibi bir şansları olmamaktadır. Bu hastalar organ bulamadıkları takdirde kısa süre içinde hayatlarını kaybetmektedirler. Halbuki böbrek yetmezlikli hastalar diyaliz yöntemlerinden biri ile yaşamlarını şöyle veya böyle idare etmektedirler. Bu diyaliz yöntemleri ya bir makineye bağlı olarak genellikle haftada 3 gün dörder saatten yapılan hemodiyaliz ya da karın içine bir boru ile sıvı verilip alınarak yapılan periton diyalizi ile uygulanmaktadır. Ya da, bu hastalar, tüm dünyada da bu diyaliz yöntemlerine göre her açıdan daha üstün olduğu kabul edilen böbrek nakli ile tedavi edileceklerdir.
Böbrek naklinin üstünlükleri nelerdir?
Böbrek nakli sonrası bu sağlıklı insanlar gibi normal yaşamlarına döndükleri gibi, yaşam süreleri de sağlıklı insanlara benzer uzunlukta olmaktadır. Böbrek nakli diyaliz yöntemlerine göre 2.5 kat daha uzun bir ömür sunmaktadır. Ayrıca, gıda tüketimindeki ve seyahat sınırlamaları da ortadan kalkmaktadır. Bu insanlar artık çalışabilir ve tüketici olmaktan çıkıp üretici pozisyonuna geçebilirler. Aile kurabilirler. İster kadın, ister erkek olsun diyalize girerken çocuk sahibi olma yeteneği azalmışken, nakil sonrası bu yeteneklerini yeniden kazanabilirler.
Böbrek ve organ naklinde esas olan beyin ölümü ile ölen insanlardan bağışlanan organlar ile nakil yapılmasıdır. Ülkemizde bu yolla yapılan nakiller sınırlı olduğundan canlı vericili nakil yöntemi ön plana geçmiştir. Halkımız aile yapısı nedeniyle birbirlerine bağlıdır. Bu nedenle birkaç çekince dışında yakınları için bu fedakârlığı yapmaya hazırdırlar. Ancak, böbrek nakli yapılabilmesi için kan grubu uyumu şarttır. Ülkemizde kan grubu uyumsuz nakil yasal olmadığından bu durumlarda ülkemizde ilk defa benim ve ekibim tarafından uygulanan çapraz nakil yöntemi buna çare olacaktır.
Çapraz böbrek nakli nedir?
Canlı akraba vericisi olan 2 aile kan grubu uyumsuzluğu ya da “cross-match” denen testin bozukluğu nedeniyle böbrek nakli olamamaktadır. Bu iki aileyi tanıştırarak aşağıda şekilde gösterildiği gibi her iki vericinin ameliyatını aynı anda başlamak üzere değiştiriyoruz. Yanı A vericisinin böbreğini B alıcısına, B vericisinin böbreğini de A alıcısına takıyoruz. Bu yolla her iki hastayı da sağlığına kavuşturmuş oluyoruz.
Çapraz nakil ilk defa Kore de yapıldı. Dünya’da daha sonra popüler olmaya başlandı. Şu anda İskandinav ülkelerinde, Belçika, Kanada ve ABD’de uygulanıyor. Bu yöntem Türkiye’de ilk defa benim ve ekibim tarafından 2003 yılında İzmir’de uygulanmaya başlandı. Şu ana kadar 200’e yakın hastayı böyle tedavi ettik. İlk önce uygun aileleri saptayıp, bu aileleri tanıştırıyoruz. Elbette aralarında pozitif bir iletişim olması gerekir. Bir nevi böbrek kardeşi olacaklar. Eğer bu çiftler arasında pozitif iletişim sağlanmışsa yapılacak işlemler kendilerine detaylı bir şekilde anlatılıyor ve tıbbi işlemler başlatılıyor. Tıbbi işlemlerin sonunda böbrek nakli açısından bir sakınca görülmez ise her iki verici ameliyatı aynı anda başlanarak böbrekler çıkartılıp akrabalar çaprazlaştırılarak ameliyat gerçekleştiriliyor.
Bu yöntem ile nakil bekleme listesini büyük ölçüde azaltacak diye düşünüyoruz. Ancak daha çok hastaya yardımcı olabilmemiz için büyük bir hasta havuzuna gereksinimiz var. Bu konuda İstanbul’daki diğer organ nakli merkezleri ile en kısa zamanda işbirliğine gideceğiz.